Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri Semineri

News
Tarih 04.11.2023
Birim Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi
SDG

III. Selim (1789-1807), yapılacak reformlar hakkında rapor (lâyiha) hazırlatan ilk padişahtır. İlk daimi elçilik III. Selim tarafından Londra'da açılmış ve Yusuf Agâh Efendi ilk daimi Osmanlı elçisi olarak atanmıştır (1793). Bunu Paris'e gönderilen Seyit Ali Efendi ve Berlin'e gönderilen Aziz Efendi izledi. Bu dönemde Yeniçeri Ocağı'nın yanı sıra bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için Nizâmı Cedîd adında bir ordu ve Irâdı Cedîd adında bir hazine kurulmuştur. Bu ordunun subay ihtiyacını karşılamak amacıyla 1795 yılında Mühendishâne-i Berri Hümâyun (Kara Mühendislik Okulu) açılmıştır. Sınırlı da olsa ilk kıyafet inkılabı bu dönemde gerçekleştirilmiş ve ilk devlet matbaası olan Matbaa-i Amire bu dönemde kurulmuştur. Alemdar Mustafa Paşa tarafından tahta çıkarılan II. Mahmud (1808-1839), Ayyanlarla İttifak Senedi'ni imzalayarak Ayyanların varlığını tanıdı ve Alemdar Mustafa Paşa'yı veziri azam yaptı.

Ayyanların varlığını tanıyan İttifak Senedi'nin imzalanması, aynı zamanda bir padişahın yetkilerinin kısıtlanması anlamına da geldiği için Osmanlı İmparatorluğu'ndaki ilk demokratikleşme çabası olarak kabul edilebilir. Osmanlı Devleti için kanayan bir yara haline gelen yeniçeri ocaklarını lağvetti (16 Haziran 1826). Tarihte "Vak'ai Hayrîye" (Hayırlı Olay) olarak adlandırılan bu olaydan sonra "Asakîri Mansûre-i Muhammedîye" (Hz. Muhammed'in Kahraman Askerleri) adında yeni bir askerî teşkilat oluşturulmuştur.